by Nilesh Nimkar
भट्टी वरच्या आमच्या वर्गात अशी अनेक बालघी राहणारी मुले त्यांच्या लहान भावंडाना कडेवर घेऊ येतात.परवा सात आठ वर्षांचा अविनाश ऐकलेल्या गोष्टीचे चित्र काढत बसला होता. त्याची आई डोक्यावर मापांची चळत आणि हातात एक दांडका घेऊन अचानक आली. तिने तारस्वरात किंचाळत त्याच्या पाठीवर दांडक्याने एक रट्टा हाणला. काय घडते आहे हे कळायच्या आत अविनाश त्याच्या भोंग्याकडे पळाला.
Suddenly, I felt quite depressed. Could Kishor or I really achieve anything in this highly unstable environment, by coming here to teach for a few days? Would these children – for whom we are taking all the efforts - really benefit at all? Is our work providing an answer to these children’s problems?
राधी केवळ चुणचुणीतच नाही तर म्होरकी सुद्धा आहे. जवाबदारी घेणे तिला आवडते. काल उमेश नी देवारामची मारामारी झाली तर हिने मध्ये पडून ती सोडवली. किशोरच्या वर्गात बसलेली असताना बाकीच्या मुलांची वकिली करण्यातही ती पुढे असते. पण भट्टीवरचे अस्थिर आयुष्य तिच्यातल्या या अंगभूत गुणांना फुलवू शकेल?
Radhi is not only smart, she is also a born leader. She likes to assume responsibility. One day when Umesh and Devram were fighting, she intervened and made them stop. When she is in Kishor’s school, she is always doing advocacy on behalf of her classmates. Will the unstable life on the brick kiln nurture her inherent qualities?
Even after being in the school child like Mati may make less progress as compared to other children. But still it is important that she continues in the system as dropping out means getting married and pregnant at a very young age.
शाळेत आल्यावर आपल्याला काही येत नाही, काही समजत नाही हीच भावना निर्माण होणार असेल तर मुलांना शाळेबद्दल गोडी का वाटावी? मतीसारख्या मुलांना अपयशच येईल अशी शाळेची रचना आपण करून ठेवली आहे का?
Kishor and I have decided to capture their life in photographs, prepare text based on the photos and ask them to read it. For those who are not showing an interest in reading, we are going to write their own stories. We believe that if such text is made available to them, they would definitely start taking an interest in learning to read.
या अनुभवा नंतर आम्ही ठरवलंय की जमेल तितकं त्यांचं आयुष्य कॅमेऱ्यात कैद करयाचं आणि त्या फोटोंच्या आधारे केलेलं लिखाण त्यांना वाचायला द्यायचं. ज्यांना अजून लिपी परिचयात गोडी वाटत नाहीये त्यांना ही त्यांच्या स्वतःच्या गोष्टी लिहून दाखवायच्या. अशाप्रकारचे लिखाण वाचायला मिळाले तर या मुलांची वाचायला शिकायची गोडी वाढेल असा आमचा होरा आहे.
खरे तर राहुलला अजून पाढे येत नाहीत. पण स्वतःच्या विश्वातली समस्या समोर आली तर ती सोडवण्या इतपत संख्यांवर प्रभुत्त्व त्याने नक्कीच मिळवलंय. आता आमच्या समोर आव्हान आहे ते राहुलच्या स्वतःच्या लवचिक रीती पासून सुरुवात करून त्याला अधिक अमूर्त अशा आकडेमोडीच्या सर्वसामान्य रीती पर्यंत घेऊन जाण्याचं.
With Rahul’s help, the doors of this almost unseen world have now opened to me and Kishor. We have decided to enter this world and observe it through the lens of pedagogy and explore ways to teach these children. We are not sure if our efforts will be successful. But the challenge is beckoning us, for sure!
The Road Less Travelled 